کد مطلب:40356 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:57

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

با توجه به روايت پيامبر اكرمكه ميفرمايد: اگر ميخواهي سنگينترين مردم باشي از كسي چيزي مخواه، اگر پولي از كسي قرض نماييم، تا با آن از موقعيت اقتصادي بهتري برخوردار شويم، حال اگر اين كار را نكنيم آن موقعيت اقتصادي را از دست خواهيم داد، وظيفة ما چيست؟

از نظر قرآن كريم و روايات معصومين: سؤال از مردم نكوهش شده است قرآن كريم در مورد افرادي كه عزت نفس و طبع بلند دارند، ميفرمايد: ...يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَآءَ مِنَ التَّعَفُّف...;(بقره،273) از شدت خويشتنداري، افراد بي اطلاع آنها را غني ميپندارند...، هرگز از كسي درخواست و سؤالي ندارد، بلكه با عفتي كه دارند، شخصيت خود را حفظ ميكنند و شرافت خود را به خطر نمياندازند.

اگر دنبال موقعيت بهتري هستيم و محتاج به كمك الهي ميباشيم، بايد به خدا توكل كنيم و از او درخواست نماييم كه خداوند، خود تضمين نموده كه حاجات مادي و غير مادي را برآورده نمايد.

در روايتي از امام صادقميخوانيم كه فرمود: خداوند رحمت كند بندهاي را كه با عفت باشد...و تقاضاي كمك مالي از مردم نكند، زيرا تقاضاي كمك مالي از مردم، در دنيا به سرعت پستي ببار ميآوردو مردم نيز شخص متقاضي را بي نياز نميكنند.(اصول كافي، شيخ كليني;، ج 4، ص 21، دارالكتب الاسلامية.)

در روايتي نيز از امام علي بن ابي طالبوارد شده كه فرمود: هر كه به خدا توكل كند، خداوند كفايتش كند و هر كه از خدا بخواهد، خداوند به او عطا كند...(ميزان الحكمه، محمدي ري شهري، ترجمه، حميد رضا شيخي، ج 10، ص 4872، ح 16669، نشر مؤسسة فرهنگي دارالحديث.)

وانگهي، بايد كوشش بيشتر نمود تا به درآمد بيشتري دست يافت.

اين تلاش و كوشش ميتواند از دو جهت مورد توجه قرار گيرد.

1. از طريق كار و تلاش و برنامهريزي توليدي و سودآوري و كسب فن يكي از بهترين عبادتها است.

2. با استفاده از سود و سرمايه ديگران. اين شيوه در تمامي اقسامش خالي از تأمل نيست. بدترين شكل آن ربا ـ گرفتن سود افزوده با زور ثروت بيشتر ـ و بهترين نوع آن قرض گرفتن است و گدايي و سئوال از ديگران نيز شكل ديگري از آن است كه همه اينها به نحوي زندگي انگلي را در پي دارد.

بيشتر احاديث فوق در مذمت شيوه گدايي است و حرمت ربا نيز در قرآن و احاديث حديثي آمده است اما در مورد قرض گرفتن ضمن اين كه در احاديثي مذمت شده و به نتيجة آن كه ذلت و تحقير و آبروريزي ميباشداشاره شده اما به همان دليل كه شما در پرسش خود آوردهايد گاهي در زندگي اجتماعي چارهاي جز آن نيست و به همين دليل هم قرآن كريم و همه ائمه معصومين: براي قرض دادن ثواب فراواني ذكر كرده و قرض دهندگان را از منتگذاري و تحقير و اذيت قرض گيرنده بر حذر داشتهاند. پس هم بهتر است كسي قرض نگيرد و به خاطر دنيا آبروي ارزشمند خود را نريزد و خود را تحقير نكند و هم در بعضي موارد كه چارهاي جز آن نيست مجاز شمرده شده و به قرض دهندگان وعدة پاداش داده شده است.(ر.ك: درسهايي از مكتب امام صادق، سيد محمد تقي حكيم، ص 74ـ73، دفتر نشر فرهنگ اسلامي / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 266، دارالكتب الاسلامية.)